Apel HEAL do przywódców Unii Europejskiej ws. planu ochrony zdrowia publicznego i zapobiegania chorobom w trakcie i po pandemii COVID-19

Dziś organizacja Health and Environment Alliance (HEAL) wystosowała list do Przewodniczącej Komisji Europejskiej Ursuli von der Leyen i Przewodniczącego Rady Europejskiej Charles’a Michela, w którym domaga się, żeby w centrum strategii wychodzenia z pandemii COVID-19 umieścić ochronę zdrowia środowiskowego i działania na rzecz zapobiegania chorobom powodowanym czynnikami środowiskowymi.

Treść listu w polskim tłumaczeniu prezentujemy poniżej:

Umieśćmy plan ochrony zdrowia środowiskowego i zapobiegania chorobom w centrum działań na rzecz odbudowy po pandemii COVID-19

Szanowna Pani Przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursulo von der Leyen,
Szanowny Panie Przewodniczący Rady Europejskiej Charles’ie Michel,

Obecna pandemia uświadomiła nam kruchość naszego zdrowia, systemów opieki zdrowotnej, a nawet całych społeczeństw. Wirus covid-19 i konsekwencje, które przyniósł, pokazały nam, że musimy stanowczo zadbać o zwiększenie odporności naszego systemu. Bardziej niż kiedykolwiek potrzebujemy bezzwłocznych działań na rzecz redukcji zanieczyszczenia środowiska. Muszą one być także rdzeniem wszelkich europejskich planów i inwestycji służących odbudowy w trakcie i po pandemii. Niezwłoczne działanie i zdecydowane podejście błyskawicznie poskutkuje korzyściami zdrowotnymi, jak np. redukcją przedwczesnych zgonów, mniejszą liczbą przypadków astmy, udarów czy nowotworów.

To, jak odpowiemy na obecny kryzys zdrowotny, zadecyduje, czy uda nam się zapewnić ochronę zdrowia publicznego w walce ze zmianą klimatu, utratą różnorodności biologicznej, zanieczyszczeniem czy nierównościami zdrowotnymi. Najistotniejsze jest, by środki przeznaczone na złagodzenie skutków pandemii nie zwiększyły naszej podatności np. na choroby przewlekłe powodowane zanieczyszczeniami powietrza czy konsekwencjami zmiany klimatu.

Doceniamy ostatnio prezentowane strategie, jak European Roadmap towards lifting COVID-19 containment measures i Roadmap for recovery, towards a more resilient, sustainable and fair Europe, gdyż stawiają zdrowie publiczne na pierwszym miejscu, opierają się na badaniach naukowych i są zgodne z fundamentalnymi zasadami UE, takimi jak solidarność, demokracja oraz poszanowanie praworządności i godności ludzkiej.

HEAL to międzynarodowa organizacja non-profit działająca na rzecz poprawy zdrowia publicznego dzięki zdrowszemu środowisku. Dzięki naszym 80 organizacjom członkowskim w całej Europie, jesteśmy gotowi współpracować z Państwem, aby kierować Europę na ścieżkę zdrowej, zrównoważonej i sprawiedliwej regeneracji, zapewniając, że ambitny Europejski Zielony Ład znajduje się w centrum planu naprawczego UE.

Poniżej znajdują się postulaty HEAL, do których rozważenia zachęcamy podczas dyskusji na temat zaktualizowanego programu prac Komisji na 2020 r., budżetu unijnego oraz unijnych i krajowych programów naprawczych:

• Zdrowie ludzi jako priorytet – bez wyjątków i wykluczeń, pomoc najsłabszym i zapewnienie sprawiedliwej transformacji – postulat ten obejmuje zapewnienie opieki zdrowotnej i podstawowych usług w jej zakresie z dostępem dla wszystkich. Plany naprawcze powinny stawiać na pierwszym miejscu dobrobyt ludzi, zapewniać świadczenia socjalne oraz chronić prawa pracowników poprzez sprawiedliwą transformację, która nikogo nie wyklucza.

• Intensyfikacja opartych o wyniki badań naukowych działań w ramach Zielonego Ładu w celu zapewnienia natychmiastowych korzyści zdrowotnych. Przyspieszenie wdrażania tych działań dzięki europejskim planom naprawczym – wiodące czasopismo medyczne The Lancet informuje, że Zielony Ład to „główna szansa na poprawę zdrowia” i „ma potencjał, by przyczynić się do znaczącej poprawy zdrowia publicznego w najbliższej perspektywie, przy jednoczesnym zmniejszeniu rosnącego zagrożenia dla zdrowia wynikającego ze zmiany klimatu. Krótkoterminowe korzyści zdrowotne mogą wynikać z wdrożenia odpowiedniej polityki w sektorach takich jak energetyka, mieszkalnictwo, transport, przemysł spożywczy, przemysł i opieka zdrowotna, które znacząco przyczyniają się do emisji dwutlenku węgla i krótkotrwałych zanieczyszczeń wpływających na klimat, takich jak metan i czarny węgiel”.

Organizacja HEAL jest zdecydowaną zwolenniczką koncepcji Zdrowego Zielonego Ładu. Prezentuje stanowisko, że w kwestii zanieczyszczeń powietrza kluczowe znaczenie ma dostosowanie standardów UE do wytycznych WHO i ma nadzieje, że prace w tym obszarze rozpoczną się jeszcze w tym roku. Z zadowoleniem przyjmujemy zobowiązania do wdrażania działań w następujących obszarach (które Wiceprzewodniczący Franz Timmermans zapowiedział w kwietniu br):

• Ósmy Program Działań na rzecz Środowiska (8th Environment Action Programme);
• Farm to Fork Strategy;
• Ambitna polityka klimatyczna do 2030;
• Kompleksowa strategia dot. chemikaliów, w tym w obszarach: EDC (endocrine-disrupting chemicals), opakowania do żywności oraz tworzywa sztuczne.

• Fundusz zielonej odbudowy oparty na przejrzystości, odpowiedzialności i rozwiązaniach inicjowanych przez społeczeństwo – Utworzenie funduszu na rzecz zielonej odbudowy wspieranego przez wszystkie dostępne narzędzia finansowe UE (w tym Wieloletnie Ramy Finansowe i ich programy wydatkowania, nowe fundusze, wykorzystanie Europejskiego Mechanizmu Stabilności i badanie tzw. „euroobligacji”), aby sfinansować zieloną i sprawiedliwą odbudowę po COVID-19;

• Strategicznie zarządzane środki wspomagające w ramach Zielonego Ładu – w sektorach wysokoemisyjnych i innych potencjalnie zanieczyszczających – takich jak energetyka, chemikalia, transport lub intensywne rolnictwo należy zdecydowanie uzależnić wsparcie dla firm od ich dostosowania do celów środowiskowych i klimatycznych w ramach Zielonego Ładu. Nie należy przekazywać żadnych środków pomocowych nierentownym lub zanieczyszczającym sektorom gospodarki.

HEAL zgadza się, że pomoc państwa, pożyczki, dotacje i inne bezpośrednie lub pośrednie wsparcie dla przedsiębiorstw muszą podlegać rygorystycznym warunkom, monitorowanym i egzekwowanym przez UE oraz skupiać się na zrównoważonych inicjatywach i tworzeniu trwałych miejsc pracy.

• Przejście od zanieczyszczających sektorów do przyjaznych środowisku i zdrowiu – inwestycje publiczne i prywatne przez cały okres ożywienia powinny opierać się na taksonomii UE, aby przyspieszyć przejście od zanieczyszczających do zielonych sektorów; podobnie Europejski Bank Inwestycyjny powinien do końca 2020 r. dostosować swoją politykę kredytową do celów Europejskiego Zielonego Ładu. Ponadto należy przyspieszyć politykę zrównoważonego finansowania i uzgodnić klasyfikację niezrównoważonych praktyk.

Postulaty HEAL zostały w pewnym stopniu wypracowane na bazie naszej współpracy z innymi organizacjami społeczeństwa obywatelskiego polegającej na przedstawieniu szeregu stanowisk, listów i petycji dotyczących zdrowia publicznego i odbudowy po COVID-19. Mamy nadzieję przekuć pandemię COVID-19 i związany z nią kryzys gospodarczy w szansę dla zdrowia publicznego, a także przyspieszyć politykę Zielonego Ładu i sprawiedliwą transformację.

Wśród ostatnich inicjatyw zbiorowych znalazły się m.in. Stanowisko i ogólnoeuropejska petycja, „Czas zainwestować w zdrową przyszłość: pora na zieloną i sprawiedliwą odbudowę”. Wykorzystujemy te narzędzia, aby podnosić świadomość ekspertów zdrowotnych oraz zwiększać ich zaangażowanie we współtworzenie zdrowej, zielonej przyszłości i planu naprawczego, który nie tylko zapobiega chorobom, ale także promuje zdrowsze ekosystemy i gospodarki.

Dbałość o to, że odbudowa po pandemii będzie oparta na ochronie zdrowa, sprawiedliwa i przyjazna środowisku w ogromnym stopniu przyczyni się do realizacji naszej wizji – zdrowej planety dla zdrowych ludzi. Sprawi także, że europejska gospodarka wejdzie na rzeczywistą ścieżkę ochrony klimatu, środowiska oraz promocji i ochrony zdrowia. Organizacja HEAL i jej członkowie i członkinie są gotowi i gotowe do współpracy z Państwem w tych czasach transformacji.

Z poważaniem,
Genon K. Jensen
Dyrektorka wykonawcza
Health and Environment Alliance (HEAL)

Oryginalny list do przeczytania tutaj