Czy rząd poprze wyższe ambicje w walce z zanieczyszczeniem powietrza? Spotkanie Ministerstwa Klimatu i Środowiska ze stroną społeczną 

W poniedziałek 26 lutego w Ministerstwie Klimatu i Środowiska odbyło się spotkanie przedstawicieli i przedstawicielek sektora zdrowia oraz strony społecznej z Sekretarzem Stanu Krzysztofem Bolestą zorganizowane przez HEAL Polska. Organizacje pozarządowe oraz eksperci ds. zdrowia apelowali, aby polski rząd poparł wstępne porozumienie wypracowane w zeszłym tygodniu podczas negocjacji trójstronnych UE ws. aktualizacji unijnej Dyrektywy dotyczącej jakości powietrza (AAQD). 

We wtorek 20 lutego podczas ostatniej sesji negocjacji trójstronnych Rada Europejska wspólnie z Parlamentem Europejskim wypracowała wstępne porozumienie w sprawie treści Dyrektywy AAQD (Ambient Air Quality Directive), czyli najważniejszych unijnych przepisów dotyczących ochrony powietrza. Porozumienie musi jeszcze zostać potwierdzone przez obie instytucje, zanim zostanie formalnie przyjęte. Wstępny – jeszcze niedostępny publicznie – tekst legislacji zakłada między innymi wyznaczenie bardziej rygorystycznych norm jakości powietrza (np. średnioroczne limity dla PM2,5 i NO2 zostaną zmniejszone odpowiednio z 25 µg/m³ do 10 µg/m³ i z 40 µg/m³ do 20 µg/m³), usprawnienie monitoringu jakości powietrza oraz udoskonalenie systemu informowania społeczeństwa. 

Przyjęcie regulacji ma szansę wymiernie wpłynąć na znaczącą poprawę jakości powietrza w Polsce, najbardziej zanieczyszczonym pod względem jakości powietrza krajem UE, w którym ponad 40 tys. osób umiera przedwcześnie każdego roku z powodu zanieczyszczonego powietrza, a koszty zdrowotne sięgają ponad 100mld złotych rocznie. Na początku tego tygodnia, grupa przedstawicieli sektora zdrowia apelowała do Rządu o ambitne stanowisko i wsparcie zapisu projektu Dyrektywy. 

Dziś reprezentanci instytucji medycznych i ponad 25 organizacji pozarządowych spotkali się z wiceministrem Bolestą, aby wezwać Ministerstwo Klimatu i Środowiska do poparcia porozumienia i podjęcia innych ambitnych i pilnych działań na rzecz poprawy jakości powietrza w Polsce. Dyrektorka HEAL Polska powiedziała na początku spotkania: 

„Panie Ministrze, jesteśmy tu dzisiaj, aby przedstawić Panu nasz jednomyślny apel: niech Pan i polski rząd, powie „tak” porozumieniu w sprawie Dyrektywy AAQD, które zostało osiągnięte w zeszłym tygodniu w negocjacjach między Parlamentem Europejskim, Radą i Komisją Europejską. Głos naszego kraju jest kluczowy w głosowaniu państw unijnych nad tą umową. Rewizja dyrektywy AAQD, wyrażona tym porozumieniem, jest jedyną w swoim rodzaju szansą na zmniejszenie cierpienia ludzi, zapobieganie chorobom i obniżenie kosztów zdrowotnych, jakie każdego roku ponosimy w Polsce”.

Podczas spotkania eksperci ds. zdrowia – m.in. prof. Bolesław Samoliński, prof. Tadeusz Zielonka, prof. Michał Krzyżanowski, dr Krzysztof Skotak, dr Piotr Dąbrowiecki i Rafał Włodarczyk zwracali uwagę na ogromne szkody zdrowotne, jakie powoduje w Polsce zanieczyszczenie powietrza i jednocześnie wskazali, że nowelizacja przepisów unijnych przyniesie znaczącą poprawę sytuacji. Dr Skotak z Instytutu Ochrony Środowiska przytoczył, że osiągnięcie redukcji zanieczyszczeń pyłowych do limitów proponowanych w projekcie nowej dyrektywy mogłoby zmniejszyć liczbę przedwczesnych zgonów w Polsce o 29 tysięcy. Łukasz Adamkiewicz z Europejskiego Centrum Czystego Powietrza dodał, że wystarczyłoby samo wdrożenie uchwał antysmogowych, żeby Polska doszła do poziomów jakości powietrza przewidzianych w nowej dyrektywie. 

Reprezentanci organizacji zajmujących się tematyką transportową podkreślali zaś, że pomimo iż dominującym źródłem zanieczyszczenia powietrza w naszym kraju są tzw. kopciuchy, to również duży udział w emisji – zwłaszcza szkodliwych tlenków azotu – mają samochody. A skala tego problemu może być znacznie większa, niż sądzimy, gdyż nadal bardzo mało stacji pomiarowych bada ilość tych związków w powietrzu.

Sekretarz Stanu Krzysztof Bolesta na koniec spotkania zapowiedział, że Ministerstwo będzie starało się zakomunikować stanowisko polskiego rządu ws. aktualnego projektu aktualizacji Dyrektywy AAQD tak szybko, jak będzie to możliwe.