Za nami konferencja HEAL i EMSA „Energia, zanieczyszczenia powietrza i zdrowie ludzkie. Jak polityka czystego powietrza może poprawić zdrowie publiczne w Polsce”.

Dnia 4 grudnia br. odbyła się konferencja Health And Environment Alliance (HEAL) w partnerstwie z European Medical Students’ Association EMSA Warszawa: Energia, Zanieczyszczenia Powietrza i Zdrowie Ludzkie. Jak Polityka Czystego Powietrza Może Poprawić Zdrowie Publiczne w Polsce.
Patronatem wydarzenia byli: Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny (NIZP-PZH), Polskie Towarzystwo Alergologiczne (PTA), Polskie Towarzystwo Chorób Płuc (PTChP), Polskie Towarzystwo Medycyny Środowiskowej (PTMŚ) oraz Polska Federacja Stowarzyszeń Chorych na Alergię, Astmę i POChP (PFSCAAP).

W spotkaniu i dyskusji uczestniczyło ponad 70 osób, a wśród nich znaleźli się reprezentanci: Ministerstwa Zdrowia – Głównego Inspektoratu Sanitarnego, Ministerstwa Środowiska, Ministerstwa Gospodarki, Warszawskiego Instytutu Studiów Ekonomicznych, Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego, Instytutu Ochrony Środowiska – Polskiego Instytutu Badawczego; Krajowy Konsultant w Dziedzinie Zdrowia Środowiskowego; organizacji patronujących wydarzenie, a także organizacji pozarządowych.

Otwierając konferencję, referaty wygłosili: Główny Inspektor Sanitarny Pan Minister Marek Posobkiewicz oraz Zastępca Dyrektora Departamentu Ochrony Powietrza Ministerstwa Środowiska Pan Roman Głaz. Podczas otwarcia uczestnicy konferencji usłyszeli jak istotny jest wpływ zanieczyszczeń powietrza na zdrowie społeczeństwa oraz jak ważne jest, by poprzez odpowiednią politykę środowiskową dażyć do poprawy jakości powietrza, np. modyfikując regulacje prawne dotyczące parametrów jakości węgla oraz kotłów wykorzystywanych w gospodarstwach domowych.
Podczas pierwszej sesji, zatytułowanej Znaczenie zanieczyszczenia powietrza w prewencji chorób przewlekłych i ochronie zdrowia uczestnicy konferencji usłyszeli o najnowszych wynikach badań naukowych dotyczących wpływu zanieczyszczeń powietrza na zdrowie oraz o aktualnym stanie jakości powietrza w Polsce. Jednocześnie podkreślony został aspekt kosztów wynikających z energetyki opartej na węglu w Polsce, z wyszczególnieniem generowanych przez nią zewnętrznych kosztów zdrowotnych. W dyskusji zaznaczano, że tzw. niska emisja (gł. spalanie paliw stałych w gospodarstwach domowych) stanowi najważniejsze źródło emisji pyłów pierwotnych w naszym kraju. Podkreślano również, że stężenia pyłów w powietrzu nie są najlepszą metodą w wyznaczaniu skutków zdrowotnych, ponieważ pyły są mieszaniną różnych substancji i różnią się zawartością związków toksycznych oraz mutagennych (np. metale ciężkie, węglowodory aromatyczne).
Tematyka drugiej sesji skoncentrowała się na przykładach polskich badań nad wpływem zanieczyszczeń na zdrowie. Sesja zaczęła się od prezentacji prof. Jędrychowskiego na temat wpływu węglowodorów aromatycznych na zdrowie dzieci. Następne prezentacje tej sesji dotyczyły: jakości życia względem jakości środowiska, kampanii mających na celu wzrost świadomości społecznej na temat wpływu zanieczyszczeń na zdrowie oraz materiałach HEAL, które można wykorzystać w placówkach medycznych do podnoszenia tej świadomości (np. u lekarzy rodzinnych lub pulmonologów). Podczas dyskusji pojawiły się głosy, że działania edukacyjne powinne być prowadzone jednocześnie z konkretnymi zmianami prawa, pozwalającymi na wprowadzenie odpowiednich norm jakości powietrza. Jednocześnie lekarze rodzinni, w związku z bardzo ograniczonym czasem, który mogą przeznaczyć na przyjęcie poszczególnych pacjentów, często nie mogą w odpowiedni sposób informować o wpływie zanieczyszczeń powietrza na zdrowie. Dlatego materiały informacyjno – edukacyjne oraz kampanie społeczne wspierające pracę lekarzy wydają się być dobrym rozwiązaniem, jeśli jednocześnie z nimi prowadzone są konkretne działania dążące do zmian regulacji prawnych pozwalających na poprawę jakości powietrza.
Ostatnią sesję konferencji stanowił panel dyskusyjny złożony z sześciu osób: trzech reprezentantów sektora zdrowia publicznego oraz trzech przedstawicieli władz samorządowych, podczas którego debatowano nad najlepszymi rozwiązaniami prawnymi, które poprzed poprawę jakości powietrza w Polsce wpłyną na poprawę zdrowia publicznego. Podczas dyskusji pojawiło się wiele wątków: największym problemem podkreślanym przez Pana prof. Bogdana Wojtyniaka (Zastępca Dyrektora NIZP-PZH) jest brak ustawy o zdrowiu publicznym. Z kolei Pani prof. Krystyna Pawlas (Prezes PTMŚ) wskazała, że wydłużający się proces legislacyjny ww. ustawy uniemożliwia kształcenie specjalistów z zakresu zdrowia środowiskowego. Pan dr Tadeusz Zielonka (Przewodniczący Oddziału Warszawsko-Otwockiego PTChP) wskazał na wzrost zachorowalności na schorzenia płuc wśród społeczeństwa, jednocześnie przedstawiając znaczenie analiz epidemiologicznych przy tworzeniu strategii i planów rozwoju gospodarczego poszczególnych regionów, a także całego kraju.
Przedstawiciele samorządów podkreślali, że do poprawy powietrza potrzebne są chęci, możliwości oraz odpowiednie środki finansowe. Województwo Mazowieckie reprezentowane przez panią Martę Bonarowską z Urzędu Marszałkowskiego utworzyło Programy Ochrony Powietrza, jednocześnie Pani Bonarowska przekonywała, że skuteczne wdrożenie ww. programów wymagałoby zmiany wielu kolejnych regulacji prawnych. Pan Piotr Łyczko z Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego powiedział, że podstawą szybkiej poprawy jakości powietrza w Polsce, w szczególności na południu kraju, jest wprowadzenie norm jakości węgla, kotłów oraz stref niskiej emisji dla transportu. Pan Dariusz Szwed (Przewodniczący Rady Programowej Zielonego Instytutu) wskazał, że oszczędności w zużyciu energii można uzyskać poprzez wymianę żarówek tradycyjnych na żarówki typu led czy też poprzez ocieplanie domów, co wpłynie na zmniejszenie zużycia energii, a w konsekwencji niższą emisję oraz lepszą jakość powietrza i zdrowia publicznego.
Dyskusja panelistów i uczestników konferencji została skierowana w stronę znaczących przekroczeń zanieczyszczeń powietrza w poszczególnych regionach, w których co prawda samorządy wyrażają chęci zmian, jednak nie mogą być w pełni skuteczni bez odpowiednich regulacji na poziomie prawa krajowego. Jednocześnie zaangażowanie sektora zdrowia, w tym szczególności pneumologów, jest bardzo potrzebne w dyskusji a także realizacji programów edukacyjno – informacyjnych dotyczących wpływu zanieczyszczeń powietrza na zdrowie.
Konferencja nie została zamknięta w sposób tradycyjny. Wydarzenie zakończono propozycją nowej ścieżki działań na rzecz poprawy jakości powietrza i zdrowia publicznego.

Jednym z pierwszych narzędzi do zmiany prawa jest Stanowisko lekarzy i specjalistów ochrony zdrowia w sprawie poprawy jakości zdrowia publicznego poprzez redukcję zanieczyszczeń powietrza w Polsce, opracowane przez HEAL a także recenzowane przez lekarzy i ekspertów zdrowia publicznego, do którego podpisania gorąco zachęcamy.

Program konferencji z pełną listą prelegentów.

Prezentacje:

• prof. Wiesław Jędrychowski – Skażenie powietrza atmosferycznego w Krakowie i jego skutki zdrowotne. Badanie kohortowe dzieci
• dr hab. Michał Krzyżanowski – Skutki zdrowotne zanieczyszczen powietrza
• dr hab. Donata Kurpas – Jakość życia i koszty medyczne – znaczenie domeny środowiskowej
• dr Dorota Jarosińska – Zanieczyszczenie powietrza w Europie 2014 – stan i perspektywy
• dr Maciej Bukowski – Ile naprawdę kosztuje nas energetyka węglowa
• dr Piotr Dąbrowiecki – Kampanie społeczne na rzecz wzrostu świadomości o wpływie zanieczyszczeń na zdrowie oddechowe
• Łukasz Adamkiewicz – Węgiel, zanieczyszczenie powietrza i zdrowie

Już wkrótce zapraszamy do obejrzenia zdjęć z naszej konferencji.