Skip to content

Jednoczesna walka z kryzysem związanym z COVID-19 i zmianą klimatu może przynieść potrójne korzyści: poprawę zdrowia publicznego, zrównoważoną gospodarkę i ochronę środowiska. Działania na rzecz klimatu mogą nam zapewnić czystsze powietrze, zdrowszą dietę i bardziej przyjazne do życia miasta – w  najnowszym raporcie informują naukowcy skupieni wokół programu The Lancet Countdown.

                The Lancet Countdown on Health and Climate Change to wyjątkowa interdyscyplinarna współpraca pomiędzy 120 ekspertami z ponad 35 instytucji (w tym Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), Banku Światowego, University College London i Tsinghua University w Pekinie), poświęcona monitorowaniu nasilającego się wpływu zmiany klimatu na zdrowie publiczne oraz zapewnieniu niezależnej oceny realizacji zobowiązań podjętych przez rządy na całym świecie w ramach porozumienia paryskiego. Trwająca już pięć lat analiza śledzi postępy według 43 wskaźników, obrazując, co działania w dziedzinie klimatu – lub ich brak – oznaczają dla zdrowia publicznego.

Po raz kolejny stało się jasne, że żaden kraj – rozwinięty czy rozwijający się – nie pozostał nietknięty wpływem zmiany klimatu na zdrowie. Skutki zmiany klimatu już teraz wpływają na zdrowie Europejczyków – ze swoją starzejącą się populacją zdominowaną przez miasta Europa osiąga najwyższe wskaźniki wrażliwości na upały, które łączą ekspozycję na ekstremalne ciepło z danymi dotyczącymi podatności populacji i wydolności systemów opieki zdrowotnej. Tylko w 2018 roku w regionie europejskim odnotowano ponad jedną trzecią zgonów osób starszych w wyniku upałów, 104 000 z 296 000 w skali globalnej. Publikacja The Lancet przedstawia również najnowsze dowody na wzrost liczby przedwczesnych zgonów spowodowanych zanieczyszczeniem powietrza, nasileniem przenoszenia chorób zakaźnych i spożyciem czerwonego mięsa. Dowodzi, że w każdym z tych obszarów niezbędne są pilne działania. Również w naszym kraju.

– Działania na rzecz ochrony klimatu w Polsce przekładają się bezpośrednio na poprawę zdrowia populacji poprzez zmniejszenie jej narażenia na zanieczyszczenia powietrza emitowane jednocześnie z substancjami niekorzystnie wpływającymi na klimat. W tym kontekście, szybkie odejście od spalania węgla, zwłaszcza w niewydajnych piecach gospodarstw domowych, jest działaniem o szczególnym znaczeniu dla zdrowia naszego społeczeństwa, klimatu i środowiska – komentuje doniesienia raportu w zakresie zanieczyszczeń powietrza dr hab. Michał Krzyżanowski, profesor wizytujący Imperial College London.

                Stu dwudziestu skupionych wokół Programu wiodących na świecie naukowców i klinicystów zajmujących się związkiem zdrowia i zmiany klimatu twierdzi, że jeśli podejmiemy pilne działania w celu przeciwdziałania zmianie klimatu – wdrażając plany mające na celu ograniczenie globalnego wzrostu temperatury do znacznie poniżej 2°C – możemy złagodzić kryzys i osiągnąć korzyści zdrowotne oraz ekonomiczne. Jednocześnie, działania na rzecz klimatu mogą zmniejszyć ryzyko przyszłych pandemii odzwierzęcych, które również są powiązane z czynnikami klimatycznymi.

Autorzy raportu zwracają uwagę, jak silnie obciążony został system opieki zdrowotnej podczas pandemii koronawirusa. Jednocześnie podkreślają, że zmiana klimatu będzie swoimi konsekwencjami do granic możliwości testowała wydolność sektora medycznego. Niestety wiele krajów wciąż nie posiada strategii ochrony zdrowia i klimatu, natomiast wydatki na dostosowywanie sektora opieki zdrowotnej do skutków zmiany klimatu wynoszą zaledwie 5% w skali globalnej.

– Żaden kraj ani kontynent nie jest w stanie ustrzec się przed konsekwencjami zmiany klimatu. Fale upałów, coraz częstsze ekstremalne zjawiska pogodowe, rozprzestrzenianie się chorób wektorowych – te problemy pojawiły się już także w Polsce. Doniesienia raportu The Lancet Countdown potwierdzają, jak ważne dla zdrowia publicznego, oprócz doraźnej walki z pandemią COVID-19, jest zatrzymanie globalnego ocieplenia. Tylko wspólna reakcja na oba te kryzysy jest szansą na ochronę zdrowia publicznego. Jeśli nie zostaną podjęte natychmiastowe działania, wpływ zmiany klimatu na zdrowie będzie coraz poważniejszy, a systemy opieki zdrowotnej – z obecnie przeciążonych –  staną się zupełnie niewydolne – podsumowuje Weronika Michalak z organizacji HEAL Polska, analizującej wpływ czynników środowiskowych na zdrowie publiczne.

                Mimo niepokojących danych płynących z raportu, jego autorzy podkreślają, że znajdujemy się w bezprecedensowym miejscu i czasie na podjęcie działań chroniących zdrowie publiczne. Jeśli państwa przyjmą plany klimatyczne zgodne ze zobowiązaniami wynikającymi z porozumienia paryskiego, a działania na rzecz odbudowy po pandemii uwzględnią dobro klimatu, świat może wyjść poza tradycyjną strategię ograniczania szkód i osiągnąć potrójną korzyść: ochronę środowiska, poprawę zdrowia publicznego oraz zrównoważoną gospodarkę.

[koniec]

Więcej informacji: Jacek Karaczun, 516863280, jacek@env-health.org / www.healpolska.pl