Skip to content

W Twojej okolicy ma powstać ogromna ferma albo kopalnia odkrywkowa? A może polityka transportowa miasta faworyzuje samochody, mimo że normy jakości powietrza w okolicy są notorycznie przekraczane? Istnieje narzędzie, które mogłoby temu zapobiegać – o przeprowadzanie rzetelnych Ocen Oddziaływania na Zdrowie apeluje w swoim najnowszym raporcie organizacja HEAL Polska, zajmująca się wpływem środowiska na zdrowie publiczne.
Od blisko dziesięciu lat w Polsce funkcjonuje procedura Oceny Oddziaływania na Środowisko (OOŚ), która wielokrotnie pozwoliła zapobiec inwestycjom mogącym mieć znaczący negatywny wpływ na otoczenie. Kluczowym elementem tej procedury powinna być ocena wpływu danej inwestycji czy polityki na zdrowie ludzi. Niestety praktyka pokazuje, że jest inaczej.
W najnowszej publikacji na temat wpływu potencjalnych inwestycji na zdrowie Ocena oddziaływania na Zdrowie. Charakterystyka, zastosowanie na świecie i perspektywa rozwoju w Polsce organizacja HEAL Polska przypomina, że zdrowie człowieka powinno stanowić priorytet przy podejmowaniu wszelkich decyzji inwestycyjnych czy strategicznych. Z tym głosem zgadzają się eksperci, którzy zalecają wzmocnienie oceny skutków zdrowotnych w ramach Oceny Oddziaływania na Środowisko bądź wprowadzenie oddzielnej procedury dedykowanej zdrowiu zwanej Oceną Oddziaływania na Zdrowie (OOZ, ang. HIA – Health Impact Assessment).
Głównym zastosowaniem Oceny Oddziaływania na Zdrowie jest sprawdzenie, czy planowane działania mogą mieć wpływ na zdrowie populacji i w jakim wymiarze. Kluczowym elementem Oceny Oddziaływania na Zdrowie jest udział w procesie decyzyjnym przedstawicieli społeczności lokalnych oraz organizacji pozarządowych, tym samym zwiększa się udział obywateli w procesie decyzyjnym, co jest jednym z postulatów idei społeczeństwa obywatelskiego oraz zrównoważonego rozwoju. Ocena Oddziaływania na Zdrowie prowadzi do transparentności procesu decyzyjnego – wyjaśnia dr n med. Joanna Kobza ze Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach.
Ocena Odziaływania na Środowisko w praktyce nie uwzględnia aspektu zdrowotnego
Niestety w Polsce zespoły sporządzające OOŚ zazwyczaj nie mają w swoim składzie specjalistów zdrowia publicznego ani epidemiologów, dlatego kwestie zdrowia i dobrostanu ludzi są pomijane. Ma to swoje odzwierciedlenie w raportach, w których w większości przypadków próżno doszukiwać się kompleksowej analizy skutków zdrowotnych.
Wprowadzenie obowiązku opracowywania Oceny Oddziaływania na Zdrowie dałoby pełen obraz możliwych skutków zdrowotnych danej inwestycji, uwzględniających np. emisje zanieczyszczeń powietrza, oddziaływanie hałasu czy zanieczyszczenie wód. Czasem to, co ma pozornie nawet niewielki wpływ na środowisko, może stanowić duże zagrożenie dla zdrowia ludzi. Wprowadzenie obowiązkowej oceny skutków zdrowotnych mogłoby ich uchronić przed zdrowotnymi konsekwencjami takich inwestycji – mówi Weronika Piestrzyńska z HEAL Polska.
Na Litwie procedura OOZ regulowana jest centralnie
Ocena Oddziaływania na Zdrowie (OOZ) z powodzeniem funkcjonuje za granicą. W wielu krajach jest stosowana jako skuteczne narzędzie wspierające proces decyzji, a w innych jest ona obligatoryjna i nie pozwala na realizację inwestycji, które mogłyby znacząco wpłynąć na pogorszenie jakości zdrowia publicznego. Wymóg prawny stosowania OOZ istnieje m.in. w niektórych stanach USA, niektórych kantonach Szwajcarii czy na Litwie. U naszych wschodnich sąsiadów prawnie regulowany jest nie tylko sam proces przeprowadzenia OOZ, ale również lista podmiotów dopuszczonych do jego przeprowadzania.
Co robić?
HEAL Polska przypomina, że według danych Światowej Organizacji Zdrowia, aż 23% zgonów na całym świecie związanych jest z modyfikowalnym czynnikami środowiskowymi. Ocena Oddziaływania na Zdrowie identyfikuje te czynniki i pozwala ograniczać ich negatywne działanie, z korzyścią dla zdrowia i jakości życia ludzi. Organizacja rekomenduje wprowadzenie obowiązkowej Oceny Oddziaływania na Zdrowie w Polsce dla dokumentów strategicznych (związanych z energetyką, transportem i planowaniem przestrzennym), jako dla tych dziedzin, których oddziaływanie ma największy wpływ na zdrowie publiczne, a także wzmocnienie oceny skutków zdrowotnych w ramach Oceny Odziaływania na Środowisko.
 

Link do publikacji: https://tinyurl.com/OOZ-HEAL

 
Osoba do kontaktu:
Marlena Kropidłowska, marlena@env-health.org, tel. + 48 724 179 231