Polscy naukowcy apelują o wzmocnienie systemu opieki zdrowotnej w obliczu wyzwań klimatycznych i środowiskowych

W opublikowanym w październiku policy brief, zespół naukowców z Centrum Modelowania Meteorologicznego Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej – Państwowego Instytutu Badawczego (IMGW-PIB) i Szkoły Zdrowia Publicznego Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego (CMKP) wskazuje, że zagrożenia klimatyczne i środowiskowe w Polsce stają się coraz bardziej widoczne i odczuwalne. Interdyscyplinarny zespół od 2020 r. prowadzi analizy dotyczące uwarunkowań zdrowotnych mieszkańców Polski wynikających z ekspozycji na czynniki środowiskowe i zmienność warunków meteorologicznych. Policy brief i rekomendacje zostały omówione na konferencji, w której uczestniczyła HEAL Polska. 

W  dokumencie naukowcy wskazują, że jednym z najpoważniejszych zagrożeń klimatycznych dla zdrowia Polek i Polaków jest wzrost temperatury oraz fale upałów. Od 2010 roku liczba dni upalnych z temperaturą powyżej 30°C w sezonie systematycznie rośnie, a same upały trwają dłużej – mogą pojawić się już pod koniec kwietnia i trwać aż do września. Coraz częściej pojawiają się również noce tropikalne, kiedy temperatura nie spada poniżej 20°C, co wydłuża czas z gorącem w ciągu dnia. Od 2023 roku obserwujemy kolejne rekordowe miesiące z  temperaturami przekraczającymi średnią wieloletnią.  

Drugim kluczowym zagrożeniem jest zanieczyszczenie powietrza, które ma poważne konsekwencje zdrowotne. Polska jest wciąż jednym z najbardziej zanieczyszczonych krajów w Unii Europejskiej pod względem jakości powietrza. Narażenie na zanieczyszczenie powietrza to przyczyna wystąpienia lub zaostrzenia wielu problemów zdrowotnych, w tym chorób układu oddechowego, chorób układu sercowo-naczyniowego, udarów czy nowotworów. 

W obliczu skali problemu, naukowcy przedstawili pięć głównych rekomendacji dla decydentów i zwracają uwagę na potrzebę dostosowania polityk publicznych – szczególnie w obszarze ochrony zdrowia – do aktualnych i pilnych wyzwań, wynikających z ekspozycji mieszkańców Polski na czynniki środowiskowe i zmienność warunków meteorologicznych.

Rekomendacje to: 

1. Wzmocnienie systemu nadzoru sanitarno-epidemiologicznego i tworzenie modeli prognozujących transmisję chorób zakaźnych w zależności od czynników środowiskowych; 
2. Prognozowanie zapotrzebowania na  świadczenia opieki zdrowotnej w zależności od warunków środowiskowych i meteorologicznych, w zakresie chorób niezakaźnych;
3. Monitorowanie wpływu zmian środowiskowych i klimatycznych na styl życia i wzorce konsumpcji; 
4. Dostosowanie do warunków środowiskowych i klimatycznych infrastruktury i zasobów systemu ochrony zdrowia; 
5. Edukacja klimatyczna i budowa świadomości społecznej na temat wpływu czynników środowiskowych i warunków meteorologicznych na zdrowie. 

Publikacji dokumentu w październiku towarzyszyła również konferencja dotycząca wpływu zmiany klimatu na zdrowie publiczne, w której dyrektorka HEAL Polska, Weronika Michalak, była prelegentką. W wystąpieniach uczestniczyło wielu wybitnych specjalistów z dziedziny zdrowia publicznego, medycyny, analizy i monitoringu środowiskowego. Dyskusje obejmowały przyszłe działania edukacyjne i legislacyjne, a także wytyczne dotyczące wzmacniania odporności środowiskowej i  klimatycznej naszego kraju. 

Rekomendacje polityk publicznych można przeczytać na stronie IMGW.