Stanowisko lekarzy i specjalistów ochrony zdrowia w sprawie poprawy jakości zdrowia publicznego poprzez redukcję zanieczyszczeń powietrza w Polsce

Stanowisko lekarzy i specjalistów ochrony zdrowia w sprawie poprawy jakości zdrowia publicznego poprzez redukcję zanieczyszczeń powietrza w Polsce

My, niżej podpisani specjaliści i przedstawiciele stowarzyszeń lekarzy pulmonologów i alergologów, eksperci w dziedzinie ochrony środowiska, przedstawiciele pacjentów z chorobami przewlekłymi (…), sygnujemy niniejsze stanowisko:

Mając na uwadze, że:

  • co ósma osoba na świecie umiera wskutek narażenia na zanieczyszczenia powietrza[1];
  • ponad 40 tysięcy zgonów rocznie w Polsce związanych jest z tym narażeniem[2] (ca. 10% zgonów ogółem, 10 razy więcej niż liczba ofiar wypadków drogowych);
  • zanieczyszczenia powietrza negatywnie wpływają na zdrowie i rozwój dzieci, również w życiu płodowym, są jedną z przyczyn chorób układu oddechowego i sercowo – naczyniowego oraz zgonów z powodu tych chorób[3], jak również są kancerogenne dla człowieka[4];
  • ekspozycja na zanieczyszczenia powietrza ma negatywny wpływ na układ nerwowy człowieka, co objawia się m.in. gorszymi wynikami dzieci i młodzieży szkolnej w nauce oraz nasileniem objawów chorób neurodegeneracyjnych u osób starszych3;
  • 18 milionów osobo-dni roboczych rocznie traci polska gospodarka na skutek chorób związanych z zanieczyszczeniami powietrza[5].

Mając świadomość, iż:

  • drobne pyły zanieczyszczające powietrze są głównym sprawcą obserwowanych skutków zdrowotnych;
  • prawie 86% ludności miejskiej w Polsce jest narażonej na stężenia pyłu powyżej poziomów dopuszczalnych w UE (także obowiązujących w Polsce)[6];
  • sześć spośród dziesięciu najbardziej zanieczyszczonych (pod względem przekroczeń stężeń krótkookresowych) dużych miast UE znajduje się w Polsce[7], zaś sytuacja w rejonach podmiejskich i wiejskich nie jest lepsza, a wielu miejscach kraju nawet gorsza niż w obszarach silnie zurbanizowanych;
  • w 91% stref odnotowano przekroczenia dopuszczalnego stężenia kancerogennego benzo(a)pirenu[8], przy czym w niektórych miastach w Małopolsce zdarzają się prawie 16-krotne przekroczenia norm[9].

Mając na uwadze, że:

  • zgodnie z polskimi danymi[10] głównym źródłem emisji pierwotnej drobnych cząstek stałych są: sektor komunalno-bytowy 46%, transport drogowy 16% oraz energetyka zawodowa 11%;
  • emisje gazów z tych sektorów mają dodatkowy, negatywny wpływ na zdrowie i przyczyniają się do tworzenia wtórnych zanieczyszczeń (drobnych pyłów, ozonu) w atmosferze.

Mając na uwadze wyniki badań z wielu krajów świata3 wskazujące, że redukcja stężeń zanieczyszczeń powietrza:

  • spowoduje, w krótkim czasie, spadek: występowania chorób układu oddechowego i układu sercowo – naczyniowego, przypadków hospitalizacji i liczby przedwczesnych zgonów osób cierpiących na powyższe schorzenia oraz liczby dni ograniczonej aktywności zawodowej;
  • przyniesie znaczące korzyści ekonomiczne wynikające z poprawy zdrowia społeczeństwa, niższych kosztów opieki zdrowotnej i wzrostu wydajności pracy, zmniejszając zewnętrzne koszty zdrowotne, przy redukcji emisji zanieczyszczeń powietrza, która pozwoli na redukcję zewnętrznych kosztów zdrowotnych w Polsce na poziomie kilku miliardów złotych każdego roku.

Jesteśmy przekonani, że wspólne działania następujących podmiotów: rządu, jednostek samorządowych, przedsiębiorstw i obywateli są konieczne do poprawy jakości powietrza w naszym kraju i zmniejszenia negatywnego wpływu zanieczyszczeń powietrza na zdrowie.
Widzimy dużą potrzebę kompleksowych działań w dziedzinie produkcji energii, zarówno zawodowej jak i w gospodarstwach domowych, w których wybór źródeł energii oraz stosowanych technologii musi uwzględniać zarówno potrzeby społeczno-gospodarcze i ekonomiczne, jak i kwestie jakości powietrza (zdrowotne).
Zwracamy uwagę decydentów na konieczność uwzględnienia kwestii jakości powietrza i jej wpływu na zdrowie ludzi podczas dyskusji nad potencjalnymi strategiami energetycznymi i ich planowania.

Wzywamy do następujących działań:
Prezydenta RP, Sejm oraz Rząd do:
– Stworzenia i uchwalenia nowych przepisów dążących do radykalnej poprawy jakości powietrza w Polsce, w tym do ustalenia minimalnych parametrów jakości węgla i kotłów na paliwa stałe dla redukcji emisji zanieczyszczeń z sektora komunalno-bytowego, oraz umożliwienie tworzenia stref ograniczonej emisji wymuszających redukcję zanieczyszczeń pochodzących z transportu;
– Opracowania i wdrożenia natychmiastowych działań poprawiających jakość powietrza w celu ochrony zdrowia publicznego w Polsce poprzez poparcie ambitnych celów dla naszego kraju w dyrektywie UE ws. krajowych pułapów emisji, co przyczyni się do osiągnięcia jednolitych standardów jakości powietrza dla naszego kraju;
– Opracowanie strategii osiągnięcia w Polsce jakości powietrza zalecanej przez wytyczne Światowej Organizacji Zdrowia i przystąpienie do jej wdrażania;
– Przyspieszenia prac nad Ustawą o Zdrowiu Publicznym wraz z uwzględnieniem w niej aspektów środowiskowych, co pozwoli na stworzenie krajowych i wojewódzkich planów ochrony zdrowia publicznego oraz opracowanie strategii zmierzającej do poprawy jakości życia;
– Intensyfikacji działań na rzecz informowania i edukowania społeczeństwa i decydentów w kwestiach jakości powietrza i jej wpływu na zdrowie;
– Stworzenia lepszych warunków udziału społeczeństwa w podejmowaniu decyzji w sprawie jakości powietrza.
Samorządy do:
– Opracowywania oraz szybkiego wdrażania skutecznych planów poprawy jakości powietrza na najbardziej zanieczyszczonych obszarach Polski.

Ze swojej strony deklarujemy pełną gotowość do czynnego zaangażowania się w powyższe działania, informowania społeczeństwa o wpływie zanieczyszczeń powietrza na zdrowie oraz monitorowania postępu poprawy jakości powietrza w Polsce.

[1]                      World Health Organization (WHO) news release, 25 march 2014 Geneva, 7 million premature deaths annually linked to air pollution
[2]                      European Commission, 2013, Cost-benefit Analysis of Final Policy Scenarios for the EU Clean Air Package
[3]                      WHO Europe, 2013; World Health Organization Europe, 2013, Review of evidence on health aspects of air pollution – REVIHAAP
[4]                      WHO International Agency for Research on Cancer (2013). IARC: Outdoor air pollution a leading environmental cause of cancer deaths. http://www.iarc.fr/en/media-centre/iarcnews/pdf/pr221_E.pdf
[5]                      European Commission, 2013, Impact Assessment accompanying the draft Communication from the Commission to the Council, the European Parliament, the European Economic and Social Committee and the Committee of the Regions, a Clean Air Programme for Europe.
[6]                      EEA 2013b – European Environment Agency Air pollution fact sheet Poland report, 2013
[7]                      EEA 2013c – European Environment Agency AirBase database, 2013
[8]                      Państwowy Monitoring Środowiska – Inspekcja Ochrony Środowiska (PMŚ – IOŚ), 2013, Ocena jakości powietrza  w strefach w Polsce za rok 2012
[9]                      Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska (WIOŚ) w Krakowie, 2014, Ocena jakości powietrza w województwie małopolskim w 2013 roku
[10]                    Krajowy ośrodek bilansowania i zarządzania emisjami (KOBIZE), 2014, Krajowy Bilans Emisji SO2, NOx, CO, NH3, NMLZO, pyłów, metali ciężkich i TZO, za lata 2011 – 2012 w układzie klasyfikacji SNAP. Raport syntetyczny

PODPISUJĘ SIĘ POD STANOWISKIEM

Powiązane wpisy