Spalanie drewna zagraża zdrowiu mieszkańców i mieszkanek Bałkan Zachodnich – nowa publikacja HEAL nt. biomasy

Nowy briefing bałkańskiego oddziału HEAL został poświęcony zagrożeniu dla zdrowia publicznego, jakie stanowi spalanie drewna na Bałkanach Zachodnich, czyli główny czynnik powodujący zanieczyszczenie powietrza w tamtym regionie. W dokumencie przedstawiono oparte na dowodach argumenty dotyczące spalania drewna i danych naukowych wspierających podejmowanie decyzji, w miarę jak Bałkany Zachodnie i UE przechodzą do neutralnej pod względem emisji dwutlenku węgla i zdrowej przyszłości.

Spalanie biomasy wiele różnych podmiotów przedstawia jako „naturalne” lub przyjazne dla klimatu źródło energii i ciepła. Zamiast tego, ze względu na emitowane zanieczyszczenia powietrza, spalanie drewna i innego rodzaju biomasy prowadzi do poważnych problemów zdrowotnych, takich jak udar, choroby serca, rak i choroby płuc, a także napędza zmianę klimatu.

Na Bałkanach Zachodnich aż 42% gospodarstw domowych wykorzystuje drewno do ogrzewania, co prowadzi do znacznego obciążenia negatywnymi skutkami zdrowotnymi.

„Niezależnie od tego, co spalamy, emitujemy zanieczyszczenia – dotyczy to również spalania drewna. Mechanizm zależności jest naprawdę bardzo prosty: spalanie biomasy zanieczyszcza powietrze, którym oddychamy, zarówno w domach, jak i na zewnątrz. Powstały smog z kolei sprawia, że ludzie zapadają na choroby, u tych już obecnie chorych prowadzi do zaostrzeń ich chorób przewlekłych, a u jeszcze innych skutkuje przedwczesnym zgonem. Mając na uwadze zdrowie mieszkańców Bałkan Zachodnich, region musi pilnie przejść na ciepłownictwo efektywne energetycznie, które nie zanieczyszcza środowiska i nie szkodzi ludziom” – skomentowała ustalenia raportu Vlatka Matkovic, starsza specjalistka ds. zdrowia i energii w HEAL.

Jednym z największych wyzwań, jakie stoją przed Bałkanami Zachodnimi w obraniu kursu na czystą energetykę i zdrową przyszłość, jest problem ubóstwa energetycznego. Znaczna część populacji ma problem lub w ogóle nie jest w stanie utrzymać swoich domów odpowiednio ogrzanych. Wiele z tych osób spala w piecach stare meble, drewniane odpadki, węgiel lub różnego rodzaju śmieci.

Matkovic dodaje: „Z powodu ubóstwa energetycznego na dużą skalę, transformacja jest dla tego regionu znacznie większym wyzwaniem, niż gdziekolwiek indziej. Jednak to nie powinno być barierą, a wręcz przeciwnie – decydenci powinni być tym bardziej zdecydowani, aby rozpocząć ją już teraz i prowadzić ją inteligentnie, czyniąc zdrowie ludzi priorytetem”.

Briefing przedstawia również wstępną analizę możliwości i wyzwań związanych z ulepszaniem technologii spalania drewna. Chociaż istnieją dowody na to, że korzystanie z nowszego pieca na drewno, korzystanie z pieca z certyfikatem ekologicznym lub spalanie wyłącznie suchego drewna może prowadzić do redukcji zanieczyszczenia powietrza generowanego przez gospodarstwo domowe, to jednak to pozytywne zjawisko może zostać łatwo zniwelowane poprzez ogólny wzrost wykorzystania biomasy spalanej do ogrzewania, uzyskując odwrotny efekt lokalne zwiększenie zanieczyszczenie powietrza.

Vlatka Matkovic komentuje: „Często słyszymy argument, że dzięki nowym piecom ograniczymy zanieczyszczenie. Jednak inwestowanie pieniędzy w ich wymianę prawdopodobnie nie przyniesie ani poprawy jakości powietrza, ani sugerowanych dodatkowych korzyści zdrowotnych i klimatycznych. Zamiast tego musimy inwestować w efektywność energetyczną: oszczędzanie energii i docieplanie budynków, aby zarówno poprawić zdrowie ludzi, jak i zwalczyć ubóstwo energetyczne, zmniejszając rachunki za energię”.

Briefing „The health perspective of wood burning in the Western Balkans region” w języku angielskim dostępny jest TUTAJ.