Ochrona powietrza jednym z priorytetów Ministerstwa Środowiska w 2015 r.

„Ochrona i poprawa jakości powietrza będzie jednym z głównych priorytetów resortu środowiska w br.” – zapowiada w rozmowie z PAP minister środowiska Maciej Grabowski. W połowie lutego ministerstwo ma przedstawić do konsultacji Krajowy program ochrony powietrza.

Tegorocznymi priorytetami ministerstwa jest też zmiana Prawa wodnego, nowelizacja Prawa łowieckiego i dostosowanie polskich przepisów środowiskowych do wymogów unijnych. Minister podkreślił, że w Polsce nadal nie radzimy sobie z problemem tzw. niskiej emisji związanym głównie z zanieczyszczeniami z przydomowych kotłowni, opalanych złej jakości węglem lub śmieciami. Problemem jest także emisja zanieczyszczeń pochodzących z transportu.

Międzynarodowi eksperci i Najwyższa Izba Kontroli wskazywali ostatnio, że powietrze w Polsce należy do najbardziej zanieczyszczonych w Europie. Szacuje się, że w naszym kraju w następstwie chorób wywoływanych przez zanieczyszczenia powietrza może przedwcześnie umierać nawet 45 tys. osób rocznie. Na świecie, według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), przedwcześnie z powodu zanieczyszczeń atmosfery umiera ponad 3,5 mln ludzi.

Według informacji Europejskiej Agencji Środowiska aż 6 polskich miast znalazło się w pierwszej dziesiątce europejskich metropolii z największą liczbą dni w roku, w których przekroczono dobowe dopuszczalne stężenie pyłów PM10 (pozostałe cztery miasta znajdują się są w Bułgarii). Najgorzej jest w Krakowie, gdzie limity były przekroczone przez 150 dni w roku. Nie lepiej jest w innych miejscowościach Małopolski czy na Śląsku, gdzie normy były przekroczone przez 126 dni w Nowym Sączu, 125 dni w Zabrzu i Gliwicach, 123 dni w Katowicach.
Podniesienia standardów jakości powietrza wymaga europejska dyrektywa CAFE.

Grabowski wskazał, że obowiązujące w naszym kraju lokalne programy ochrony powietrza (jest ich kilkadziesiąt) nie przynoszą oczekiwanych rezultatów. „Dlatego już w zeszłym roku poleciłem przygotowanie strategicznego dokumentu, który następnie miałby być przyjęty przez rząd w formie uchwały dla podkreślenia jego rangi” – powiedział.

Wyjaśnił, że w dokumencie wyznaczone będą cele i kierunki działań pokazujące samorządom, jak skutecznie można walczyć z niską emisją. Pojawią się rozwiązania legislacyjne, organizacyjne jak i finansowe. Minister dodał, że będzie to „cały wachlarz” rozwiązań. Jako przykład wskazał możliwość czasowego ograniczania ruchu samochodowego w gminach, czy też wyłączania ich części z takiego ruchu. Chodzi też o wsparcie, jakie gminy mogłyby uzyskać korzystając z bardziej ekologicznego paliwa do ogrzewania.

Zdaniem Grabowskiego na razie trudno jest ograniczyć używanie określonych paliw np. na obszarze gmin. Dotyczy to w szczególności węgla. Kraków wprowadził zakaz stosowania paliw stałych w przydomowych piecach, lecz Wojewódzki Sąd Administracyjny uchylił go twierdząc, że zgodnie z prawem taki zakaz nie jest możliwy. Gdyby bowiem zakazać palenia węglem w przydomowych piecach w Krakowie, takim zakazem trzeba by było też objąć miejscowe elektrociepłownie.

Pod koniec zeszłego roku Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w ramach programu Kawka przeznaczył 160 mln zł na poprawę jakości powietrza w miastach. Dofinansowywana jest m.in. wymiana starych pieców na bardziej ekologiczne, czy instalacja kolektorów słonecznych. Grabowski nie wykluczył większego wsparcia. W nowej perspektywie finansowej UE na ochronę środowiska w tym na poprawę jakości powietrza będzie można pozyskać 3,5 mld euro.

Mamy nadzieję na stworzenie programu o ambitnych założeniach oraz jego efektywne wdrażanie, a tym samym poprawę jakości zdrowia tysięcy Polek i Polaków.