Skip to content

Tysiące dzieci w wielu krajach Europy wyszło dzisiaj na ulice przed szkołami, by bawić się i jeździć na rowerach, a jednocześnie pokazać, jak mogłyby wyglądać miasta bez dominacji ruchu samochodowego. Europejska akcja „Streets for Kids” promuje zmienianie przestrzeni przy szkołach w bardziej przyjazną, zdrową i bezpieczną za pomocą szkolnych ulic. To rozwiązanie popiera ponad 70% badanych w wybranych miastach UE.

Streets For Kids, Cadiz, Spain. Photography credit: CEIP Guadalquivir

Kampania na rzecz Czystych Miast, w ramach której  prowadzona jest ogólnoeuropejska akcja „Streets for Kids”, przedstawiła dziś wyniki badania (1) pokazującego, że obywatelom i obywatelkom Europy podoba się idea szkolnych ulic. Wprowadzenie ograniczeń czasowych w ruchu drogowym przed szkołami poparło 71% ankietowanych w 5 miastach europejskich. Największe poparcie odnotowano w Barcelonie (76%) i ponad 67% w Londynie, Paryżu i Brukseli. 

Wyniki badania są uzupełnieniem ponad 120 wydarzeń organizowanych w wielu miastach Europy, m.in. we Włoszech, Hiszpanii i Belgii. Jest to już druga taka akcja w ramach Kampanii Czystych Miast. Podczas pierwszej, przeprowadzonej w maju tego roku odbyło się aż 389 wydarzeń w 233 miastach, w 18 krajach (2). Świadczy to o ogromnym zainteresowaniu poprawą jakości powietrza przy szkołach i bezpieczeństwa dzieci, a także zapewnieniem im możliwości codziennej aktywności fizycznej oraz kształtowaniem dobrych nawyków w zakresie mobilności. 

Szkolne ulice to rozwiązanie polegające na ograniczaniu dostępu dla samochodów pod szkołą w czasie, kiedy najwięcej uczniów do tej placówki przybywa lub ją opuszcza. W niektórych przypadkach ograniczenia mogą też być na krótkich odcinkach wprowadzane na stałe. Priorytetowo są traktowane aktywne sposoby podróżowania – chodzenie i jazda na rowerze. Obecnie w kilkunastu krajach świata działa łącznie ponad 1250 szkolnych ulic, a ich liczba wciąż rośnie (3). Większość z nich znajduje się w Europie – w Londynie jest ich ponad 500 (4), w Paryżu 170, a w Barcelonie 120 – ale działają też poza nią, m.in. w Kanadzie i USA.

– W Polsce szkolne ulice nie są jeszcze zjawiskiem dobrze znanym, ale były już testowane we Wrocławiu, w Warszawie, Poznaniu, Krakowie, Tychach. Warto je promować, ponieważ jest to rozwiązanie proste, niemal bezkosztowe, wymagające jedynie dobrej woli zainteresowanych stron i dialogu. Wielu rodziców dostrzega problemy z dotarciem ich dzieci do szkoły pieszo lub na rowerze, kiedy przed budynkiem jest ciągły ruch samochodowy, mieszkańcy okolic szkół nie są zadowoleni ze „szkolnych korków” na małych osiedlowych uliczkach. Kluczem do powodzenia szkolnych ulic jest zrozumienie, że najważniejsze jest dobro dzieci, ich zdrowie, bezpieczna przestrzeń dla nich, nie dla samochodów – wyjaśniła Urszula Stefanowicz z Polskiego Klubu Ekologicznego Okręgu Mazowieckiego.

Szkolne ulice stanowią ważny element ograniczania emisji z transportu, skutecznie zmniejszają zanieczyszczenie powietrza i poprawiają bezpieczeństwo w bezpośrednim sąsiedztwie szkół, pomagają w zmianie postaw i zmniejszaniu zależności od samochodów w miastach. Badanie przeprowadzone w Londynie wykazało, że ulice szkolne zmniejszyły poziom dwutlenku azotu w powietrzu w okolicach szkół nawet o 23%, a rodzice zgłaszali, że po ich wprowadzeniu jeździli do szkoły o 18% rzadziej (5). Inne badanie przeprowadzone w Oxfordzie wykazało 36% spadek stężenia PM2,5 w powietrzu.

 

– Oddychanie zanieczyszczonym powietrzem zagraża nam wszystkim, ale najbardziej szkodliwe jest dla dzieci – ich wrażliwe organizmy wciąż się rozwijają, Wdychają one także najwięcej zanieczyszczeń w przeliczeniu na kilogram masy ciała. Naukowcy nie mają wątpliwości, że emitowane z transportu pyły zawieszone, dwutlenki azotu czy inne związki powstające w wyniku spalania paliw przyczyniają się do rozwoju chorób układu oddechowego, takich jak zapalenia oskrzeli i płuc czy astma, alergii oraz chorób układu sercowo-naczyniowego, nerwowego czy nowotworów u coraz młodszych osób.  Mogą też powodować skutki takie jak bóle głowy, dekoncentracja, irytacja czy wahania nastroju, często nie kojarzone z ich przyczyną. „Szkolne Ulice” są jednym ze sposobów ograniczenia narażenia dzieci na utratę zdrowia, dlatego zdecydowanie rekomendujemy wprowadzenie takich rozwiązań w miastach – komentuje Weronika Michalak, dyrektorka HEAL Polska.

– Nasza majowa akcja “Ulice dla dzieci”, ale też cały projekt “Nowa Szkolna Ulica” pokazał, że rodzice, ale przede wszystkim dzieci chcą zmian – mówi Agnieszka Krzyżak-Pitura, prezeska Fundacji Rodzic w mieście. – W momencie, gdy zakorkowana i zastawiona samochodami ulica zmienia się w bezpieczną przestrzeń, korzystający z niej na co dzień dzieci, rodzice i mieszkańcy zaczynają widzieć potencjał danego miejsca i zaczynają interesować się zmianą ulicy. 

Barbara Stoll, dyrektorka Kampanii na rzecz Czystych Miast powiedziała – Dziś tysiące dzieci w całej Europie odzyskują ulice dla jazdy na rowerze, chodzenia, zabawy, a czyniąc to potwierdzają swoje prawo do czystego powietrza oraz bezpieczeństwa w drodze do i ze szkoły. Akcje mają miejsce na kilka dni przed planowaną publikacją przez Komisję Europejską propozycji przeglądu unijnego prawa dotyczącego czystego powietrza. Tym samym jeszcze bardziej podkreślają potrzebę, aby te regulacje wprowadzały najwyższy poziom ambicji – czyli dostosowanie wartości dopuszczalnych stężeń zanieczyszczeń do najnowszych wytycznych Światowej Organizacji Zdrowia.

Stoll wyjaśnia: „Szkolne ulice są łatwe do wdrożenia i dostarczają cały pakiet korzyści dla zdrowia i dobrego samopoczucia dzieci poprzez ograniczenie zanieczyszczającego ruchu drogowego. Lokalni decydenci muszą to dostrzec i zamknąć te ulice dla samochodów, a Komisja UE musi wykonać swoją część pracy poprzez wzmocnienie obecnie obowiązującego prawa w zakresie jakości powietrza.”

W ramach Kampanii Czystych Miast powstała także PETYCJA wzywająca do zaostrzenia norm jakości powietrza w związku z planowaną rewizją unijnego prawa w tym obszarze. Zachęcamy do jej popierania i upowszechniania.

 

Badanie opinii na temat szkolnych ulic (j. ang.) – TUTAJ

Karta informacyjna na temat szkolnych ulic (fact sheet, j. ang.) – TUTAJ

 

Przypisy:

(1) Kantar Public, organizacja opracowująca badania „Eurobarometr” dla Komisji Europejskiej, przeprowadziła w czerwcu 2022 roku reprezentatywne badanie. O opinie zapytano tysiąc osób w 5 miastach – Brukseli, Barcelonie, Paryżu, Londynie i Warszawie. Wyniki zostały zważone według płci i wieku, aby były reprezentatywne dla mieszkańców badanych miast. https://cleancitiescampaign.org/wp-content/uploads/2022/10/School-Streets-Survey_w.pdf

(2) Europejski Dzień Akcji #StreetsForKids był koordynowany przez Kampanię na rzecz Czystych Miast, sieć ponad 60 grup ekologicznych działających na rzecz przekonania europejskich miast do przejścia na bezemisyjną mobilność do 2030 r., https://cleancitiescampaign.org/streetsforkids/, https://cleancitiescampaign.org/about/

(3) https://www.childhealthinitiative.org/media/792262/school-streets-globally.pdf

(4) https://www.london.gov.uk/press-releases/mayoral/mayor-hails-success-of-schools-streets-programme

(5) https://www.london.gov.uk/sites/default/files/school_streets_monitoring_study_march21.pdf