Skip to content

W przededniu Szczytu Klimatycznego w Nowym Jorku alarmujący głos w sprawie skutków zdrowotnych zmiany klimatu zabrał dyrektor generalny Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), zaznaczając, że stanowi ona największe wyzwanie dla zdrowia ludzi w XXI wieku. O problemie tym otwarcie mówią także lekarze i specjaliści zdrowia publicznego w Polsce, podkreślając, już teraz ponosimy liczne konsekwencje zdrowotne skutków zmiany klimatu.

Już cztery lata temu Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) oficjalnie uznała, że zmiana klimatu stanowi największe zagrożenie dla zdrowia ludzi w XXI wieku, generując olbrzymie koszty zdrowotne i przyczyniając się do setek tysięcy przedwczesnych zgonów rocznie. Kilka dni temu, w przededniu odbywających się na całym świecie strajków klimatycznych oraz Szczytu Klimatycznego w Nowym Jorku, dyrektor generalny WHO dr Tedros Ghebreyesus w specjalnym oświadczeniu przypomniał, że zmiana klimatu to jeden z kluczowych problemów naszych czasów i zagrożeń zdrowotnych na świecie.            

Wpływ globalnego ocieplenia na zdrowie to problem złożony, ponieważ nie dotyczy tylko jednego obszaru zdrowia czy jednej grupy chorób. Zjawiska takie jak fale upałów, ekstremalne zjawiska pogodowe – huragany, ulewne deszcze, rozprzestrzenianie się chorób zakaźnych, zanieczyszczenie powietrza, susze czy nawet związane z brakiem dostępu do wody migracje – to wszystko, będąc konsekwencją zmiany klimatu, wpływa na zdrowie i życie ludzi na całym świecie. Skutkuje chorobami układu krążenia, układu oddechowego, nerwowego, podnosi zachorowalność na nowotwory, choroby tropikalne, w znaczący sposób wpływa na zdrowie psychiczne czy prowadzi do bezpośredniej utraty życia wskutek wypadków.

Konsekwencji zdrowotnych zmiany klimatu jest tak wiele, że nie  jesteśmy w stanie stworzyć zamkniętej listy ich wszystkich, a próba określenia wysokości zewnętrznych kosztów zdrowotnych zawsze zakończona będzie ich niedoszacowaniem – mówi Weronika Michalak z organizacji HEAL Polska, zajmującej się wpływem czynników środowiskowych na zdrowie – Jednocześnie, wzrost globalnej temperatury stawia nowe wyzwania przed lekarzami i całym sektorem zdrowia, którzy są coraz bardziej świadomi konsekwencji tego procesu.

To właśnie pracownicy służby zdrowia obserwują nagły wzrost liczby hospitalizacji i zgonów podczas letnich fal upałów czy odnotowują kilkukrotny wzrost zachorowalności na choroby wektorowe, np. boreliozę bezpośrednio łączoną ze zmianą klimatu – w ciągu kilku ostatnich lat liczba chorych zwiększyła się prawie cztery razy. A także najlepiej widzą potrzeby służby zdrowia i to, w jaki sposób przygotować się ona powinna na współczesne zagrożenia.  

Skutki zmiany klimatu zabijają ludzi. Przedstawiciele sektora zdrowia powinni mówić otwarcie o tym problemie – alarmował podczas Szczytu Klimatycznego w Katowicach prof. Tadeusz Zielonka z Polskiego Towarzystwa Chorób Płuc. Zaznaczał, że służba zdrowia, borykająca się z wieloma nierozwiązanymi problemami, nie jest gotowa na zwiększoną liczbę pacjentów, np. w czasie długotrwałych letnich fal upałów, będących bezpośrednim skutkiem globalnego ocieplenia. To prowadzi do jeszcze większej liczby przedwczesnych zgonów i wyższych kosztów zdrowotnych.  

Jednocześnie lekarze różnych specjalizacji – od pulmonologów do onkologów – coraz częściej zwracają uwagę na przyczyny silnie zanieczyszczonego w Polsce powietrza czy wzmożoną emisję gazów cieplarnianych, zabierając głos w dyskusji na temat walki ze smogiem czy biorąc udział w debatach o zmianie klimatu. Zdrowie jest kluczowym i jednym z najczęściej używanych argumentów za wprowadzaniem odpowiednich zmian w prawie, a maska antysmogowa stała się symbolem walki z tzw. „niską emisją”.

Ponad 40 tysięcy zgonów rocznie przypisywanych narażeniu na zanieczyszczenia powietrza w Polsce to dostateczny argument za szybkim odejściem od spalania węgla – głównego źródła zanieczyszczeń powietrza i gazów cieplarnianych w naszym kraju – zaznacza epidemiolog, prof. Michał Krzyżanowski z King’s College London. My, jako lekarze, martwimy się. Trudno jest nam cokolwiek zmienić bez współpracy z decydentami – wtóruje mu dr Piotr Dąbrowiecki, Przewodniczący Polskiej Federacji Stowarzyszeń Chorych na Astmę, Alergię i POChP, jedna z twarzy kampanii „Demaskujemy smog przez cały rok”.

Przedstawiciele sektora zdrowia zachęcają także do udziału w wydarzeniach związanych z ekologią, np. marszu dla Ziemi, który odbędzie się w najbliższy piątek w wielku miastach całej Polski. Podczas tego wydarzenia (podobnie jak podczas ubiegłotygodniowego Młodzieżowego Strajku Klimatycznego) zgromadzeni domagać się będą zdecydowanych działań na rzecz walki ze zmianą klimatu i minimalizowania jej skutków oraz dążenia do zrównoważonego rozwoju, ochrony środowiska i priorytetyzacji działań pro-ekologicznych przez rządzących.

Cieszy nas coraz większe zaangażowanie młodego pokolenia w sprawy poprawy jakości środowiska, w którym żyjemy. Działając na rzecz klimatu dokładamy także małą cegiełkę dla zdrowia kolejnych pokoleń – podsumowuje dr Tadeusz Jędrzejczyk, specjalista zdrowia publicznego Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego.

[prof. Michał Krzyżanowski zaprasza na Strajk dla Ziemi 27 września]