Alarmowe poziomy stężenia ozonu w powietrzu – komunikaty Wojewódzkich Inspektoratów Ochrony Środowiska

W związku z występującymi w ostatnich dniach w całej Polsce falami upałów, Wojewódzkie Inspektoraty Ochrony Środowiska wydały oświadczenia o alarmowych poziomach stężeń ozonu (O₃), stwierdzonych na terenie prawie całego kraju. Bardzo wysokie temperatury powietrza (dochodzące nawet do 38°C) oraz duże nasłonecznienie sprzyjają występowaniu bardzo wysokich stężeń ozonu – zarówno na obszarach zurbanizowanych, jak i wiejskich.
Ozon pozornie może kojarzyć się z ochroną naszego zdrowia, ponieważ ten występujący w stratosferze pochłania, aż do 99% szkodliwego promieniowania ultrafioletowego, umożliwiając funkcjonowanie organizmów żywych. Posiada on także właściwości aseptyczne – stosowany jest np. do dezynfekcji wody, w wysokich stężeniach może być toksyczny. Jednak przy bardzo wysokich temperaturach powietrza w połączeniu z nagromadzonymi przy powierzchni ziemi zanieczyszczeniami, jak tlenki azotu, tlenki węgla czy węglowodory, występuje zjawisko tworzenia tzw. ozonu przygruntowego. Ze względu na swój negatywny wpływ na zdrowie jest on nazywany „złym” ozonem.

Oddychanie powietrzem o wysokim stężeniu ozonu (powyżej 180 µg/m³) sprzyja występowaniu problemów układu oddechowego (duszności, drapanie w gardle), układu krążenia, może powodować uszkodzenie spojówek, nasilenie dolegliwości alergicznych. Wysokie stężenia tego gazu mają również właściwości rakotwórcze. W ciągu dni o stężeniach alarmowych ozonu możliwe jest odczuwanie senności, problemów z koncentracją oraz zmniejszonej objętości płuc, która może prowadzić nawet do obrzęku płuc i zgonu.
Do grupy najbardziej narażonych na szkodliwy wpływ zanieczyszczenia powietrza ozonem zaliczamy dzieci i młodzież do 25 roku życia, osoby starsze, palaczy papierosów, osoby wykonujące prace na wolnym powietrzu, a także pacjentów z istniejącymi zaburzeniami funkcjonowania układu oddechowego i krwionośnego oraz mężczyzn z problemami układu płciowego.
Podczas dni z podwyższonymi stężeniami ozonu w powietrzu najlepiej ograniczyć przebywanie na otwartej przestrzeni oraz nie podejmować wysiłku fizycznego (uprawiania sportu, wykonywania prac wymagających aktywności fizycznej).
Wnioskując na podstawie prognoz pogody na najbliższe dni, przekroczenie stężeń alarmowych ozonu w powietrzu może się powtórzyć.
Aktualne wyniki monitoringu jakości powietrza dostępne są na stronach internetowych Wojewódzkich Inspektoratów Ochrony Środowiska.
*Więcej informacji o wpływie ozonu na zdrowie.